Przyczyny chorób wątroby^1-7

Z uwagi na swoja rolę wątroba jest narażona na działanie toksyn, alkoholu i innych używek, leków, metabolitów ustrojowych.Jest również wiele wirusów (na przykład WZW typu A, B, C, cytomegalia), pasożytów (np. motylica wątrobowa) oraz bakterii które wywołują choroby wątroby. Istnieją też zaburzenia wrodzone (zespół Gilberta, niedrożności wewnątrzwątrobowe, hemochromatoza) oraz choroby autoimmunologiczne, które są przyczyną upośledzenia funkcji wątroby. Złe nawyki żywieniowe, ciężkostrawne posiłki, zaburzenia metaboliczne a zwłaszcza otyłość również zaburzają prawidłowe funkcjonowanie wątroby.

Z europejskich danych epidemiologicznych wynika, że choroby wątroby wynikają głównie z powodu nadużywania alkoholu, infekcji wirusowych (przede wszystkim zakażenia wirusami B i C). A także z nadwagi i otyłości z towarzyszącymi zaburzeniami gospodarki tłuszczowej i cukrowej.

NADUŻYWANIE ALKOHOLU

Wzrastające spożycie alkoholu rejestruje się w wielu krajach Europy gdzie alkohol etylowy jest jedną z najważniejszych przyczyn chorób wątroby. U większości osób często spożywających alkohol dochodzi do stłuszczenia wątroby, które jest odwracalne w przypadku zaprzestania picia. U znacznej części osób pijących przewlekle, uszkodzenie wątroby szybko postępuje i średnio po 5 latach dochodzi u nich do marskości wątroby. Marskość jest stanem zwiększającym ryzyko zgonu z powodu powikłań (nadciśnienie wrotne, wodobrzusze, niewydolność wątroby). Albo z powodu raka, do którego marskość usposabia niezależnie od przyczyny.

INFEKCJE WIRUSOWE

Wirusy zapalenia wątroby typu A (HAV) i E (HEV) przenoszą się głównie drogą pokarmową. W ostatnich latach w większości krajów Europy rejestruje się znaczny spadek zachorowań na zapalenia wątroby typu A. Na zakażenie wirusem hepatitis A są szczególnie narażeni Europejczycy, którzy nie przebyli zakażenia tym wirusem podróżujący do krajów rozwijających się.
Z kolei wirusy zapaleń wątroby typu B (HBV) i C (HCV) mogą się przenosić podczas operacji chirurgicznych, poprzez wstrzyknięcia dożylne (np. u narkomanów), przetaczanie krwi, wielopartnerskie kontakty seksualne i stosunki seksualne u osobników tej samej płci oraz z matki na dziecko głównie w okresie okołoporodowym.
W krajach Europy Zachodniej liczba zakażonych HBV nie przekracza 2% populacji. Natomiast w krajach Europy Wschodniej i Południowej liczbę zakażonych szacuje się na 2-7%. Zakażenia wirusem hepatitis C (HCV) spośród wszystkich państw europejskich występują najrzadziej w krajach skandynawskich i w Holandii. W pozostałych krajach Europy częstość zakażeń HCV przekracza 0,5%, a w Rumunii i na Ukrainie jest większa od 3,6%. W większości krajów europejskich częstość zakażeń HCV wzrasta. Wyniki badań epidemiologicznych w tym zakresie są dla Europy alarmujące. W dekadzie 1995-2005 wskaźnik ten podwoił się. Osiągając wartość bliską 9 ostrych zapaleń wątroby wywołanych tym wirusem na każde 100 000 mieszkańców.

ZABURZENIA METABOLICZNE ZWIĄZANE Z OTYŁOŚCIĄ

Otyłość, szczególnie otyłość brzuszna, zespół metaboliczny i cukrzyca prowadzą do stłuszczenia wątroby. Co w przypadku osób nie spożywających alkoholu nazywamy niealkoholowym stłuszczeniem wątroby (ang. non-alcoholic fatty liver disease, NAFLD). Ten rodzaj uszkodzenia wątroby spotyka się aż u 90% osób otyłych. U około 10% z NAFLD dochodzi do przewlekłego zapalenia i włóknienia a następnie do marskości. Wirusy hepatotropowe, alkohol i zaburzenia metaboliczne stwarzają ryzyko raka wątrobowo-komórkowego.